- Sức tiêu thụ mạnh, đầu ra ổn, giá cao là quá tuyệt rồi, lo chi nữa Hai Đông Ba?

- Nỗi lo từ đó mà ra đó XND.

- Không hiểu!

- Chưa bao giờ phong trào trồng thanh trà ở P. Hương Vân (Hương Trà, TT-Huế) lại phát triển ồ ạt như mấy năm gần đây. Từ trên cao đến nơi thấp trũng, từ đất màu đến đất ruộng đều được người dân trồng thanh trà. Theo tính toán của người dân, 1 sào đất lúa chỉ lãi hơn 1 triệu đồng nhưng 1 sào thanh trà thu nhập khoảng 25 triệu đồng/năm, lại khỏe hơn, an tâm đầu ra sản phẩm nên "nhà nhà trồng thanh trà", bất chấp khuyến cáo của chính quyền địa phương.

- Với người dân, trồng cây gì, nuôi con gì mang lại hiệu quả kinh tế cao thì người ta làm chứ.

- Biết rứa, nhưng vẫn lo. Cây thanh trà có mặt ở vùng đất này từ năm 1972-1973, đến năm 2014, diện tích trồng ổn định với 95ha. Sau năm 2014, thanh trà được bà con mở rộng thêm 20ha và phần lớn diện tích trồng mới này không nằm trong quy hoạch, chủ yếu ở vùng thấp trũng. Đợt lũ năm 2017, 15/25ha trồng mới bị chết do ngập úng. Ngay sau lũ, bà con đã "phủ kín" toàn bộ diện tích thiệt hại và trồng mới thêm 5ha. Đến nay, Hương Vân có trên 530 hộ trồng thanh trà trên diện tích 120ha. Thực tế là nhiều hộ dân tự ý chuyển đất lúa, lạc sang trồng loại cây này, không theo quy hoạch làm ảnh hưởng tới môi trường, hạ tầng sản xuất. Mặt khác, do nhu cầu về giống cây thanh trà tăng cao nên nhiều hộ sản xuất giống tự phát, kém chất lượng hoặc mua cây giống trôi nổi trên thị trường về trồng.

- Ừ, nếu cứ kiểu trồng đại trà cây thanh trà thì lo thật.

- Chuyện người dân tự ý phát triển ồ ạt cây thanh trà thì hằng năm chính quyền địa phương đều kiểm tra, vận động người dân chưa nên trồng ở những chân đất thấp, thường úng ngập vì được các sở, ngành liên quan kiểm tra, đánh giá. Đại diện chính quyền địa phương cũng thừa nhận rằng, người dân vẫn biết rủi ro tương đối lớn kiểu "được ăn cả, ngã về không" nhưng khuyến cáo không ăn thua chi. Địa phương lại không thể can thiệp, cấm họ trồng thanh trà được.

- Hai Đông Ba cũng biết rồi đó, ở Việt Nam, đã có rất nhiều bài học về chuyện người dân đua nhau trồng các loại cây mỗi khi thấy được giá, nhưng khi diện tích quá lớn, cung vượt cầu thì lại rơi vào cảnh được mùa mất giá mà mới đây là dưa hấu.

- Rứa Hai đây mới nói là lo cho cây thanh trà xứ Huế đó. Chỉ mong người dân tỉnh táo để trước hết là giữ vững được thương hiệu thanh trà, tiếp nữa là không tự đẩy mình lâm cảnh ngồi ôm thanh trà mà khóc như NXD đã nói về chuyện người dân ôm dưa mà nghẹn ngào.

- NXD cũng mong được như Hai Đông Ba nói.

N.X.D